ذره

 امام علی علیه السلام فرمودند:

پرهیزگاران گفتارشان حق و درست است و پوشاکشان توأم با میانه روی. میزان الحکمه ص382

 امام علی علیه السلام فرمودند:

در تغییر و دگرگونى حالات و حوادث، فطرت و حقیقت اشخاص شناخته مى شود. ـ

 شرح نهج البلاغه فیض الإسلام: ص ۱۱۸۳.

امام علی علیه السلام فرمودند:

پاداش رزمنده شهید درراه خداوند از پاداش انسان پاکدامنی نیست که توان انجام گناه ( را دارد ولی خود را ) آلوده نمی سازد. انسان پاکدامن نزدیک است که فرشته ای از فرشتگان الهی گردد .

نهج البلاغه ، حکمت 474

امام علی علیه السلام فرمودند:

روان آدمی گاهی شاداب و زمانی افسرده اند ، آنگاه که با نشاط می باشند به انجام مستحبات وادارشان کنید ، و هرگاه که افسرده اند تنها به انجام واجبات قناعت کنید .

 نهج البلاغه –حکمت 312

امام علی علیه السلام فرمودند:

از آنچه خداوند سبحان با ابلیس رفتار کرد درس عبرت بگیرید. با اینکه او اعمال و عبادات طولانی و کوششهای فراوانی در راه حق تعالی انجام داد ، به طوری که شش هزار سال خداوند بزرگ راعبادت کرد که شما نمی دانید این شش هزار سال از سالهای دنیا بوده یا سالهای آخرت ، ولی در اثر یک لحظه تکبر همه این زحمات را بر باد داد .

( نهج البلاغه خطبه 234 )

امام علی علیه السلام فرمودند:

پاداش رزمنده شهید درراه خداوند از پاداش انسان پاکدامنی نیست که توان انجام گناه ( را دارد ولی خود را ) آلوده نمی سازد. انسان پاکدامن نزدیک است که فرشته ای از فرشتگان الهی گردد .

نهج البلاغه ، حکمت 474

 امام علی علیه السلام فرمودند:

سزاوار نیست که بنده خدا، در دوران زندگى به دو خصوصیّت اعتماد کند و به آن دلبسته باشد: یکى عافیت و تندرستى و دیگرى ثروت و بى نیازى است. زیرا چه بسا در حال صحّت و سلامتى مى باشد ولى ناگهان انواع مریضى ها بر او عارض مى گردد و یا آن که در موقعیّت و امکانات خوبى است، ناگهان فقیر و بیچاره مى شود، ـ پس بدانیم که دنیا و تمام امکانات آن بى ارزش و بىوفا خواهد بود و تنها عمل صالح مفید و سودبخش مى باشد  .

بحارالأنوار: ج ۶۹، ص ۶۸،

امام علی علیه السلام فرمودند:

مریضى کودک، کفّاره گناهان پدر و مادرش مى باشد.

 بحار الأنوار: ج ۵، ص ۳۱۷، ،

 امام علی علیه السلام فرمودند:

حقّ و حقیقت در تمام حالات جدید و تازه است گر چه مدّتى بر آن گذشته باشد. و باطل همیشه پست و بى أساس است گر چه افراد بسیارى از آن حمایت کنند. وسائل الشّیعه: ج ۲۵، ص ۴۳۴،.

 امام علی علیه السلام فرمودند:

عزیزترین عزّت ها علم و کمال است، براى این که شناخت معاد و تأمین معاشِ انسان، به وسیله آن انجام مى پذیرد. و پست ترین ذلّت ها جهل و نادانى است، زیرا که صاحبش همیشه در کرى و لالى و کورى مى باشد و در تمام امور سرگردان خواهد بود.

نزهه الناظر و تنبیه الخاطر: ص ۷۰،

 امام علی علیه السلام:

مَن عابَ عِیبَ، و مَن شَتَمَ اُجیبَ، و مَن غَرَسَ أشجارَ التُّقى اجتَنى ثِمارَ المُنى.

هر که عیبجویى کند، عیبجویى شود و هر که ناسزا گوید، پاسخ (ناسزا) شنود و هر که درختهاى تقوا بنشاند، میوه هاى آرزوها را بچیند.

(کشف الغمّه، ج 3، ص 136 - منتخب میزان الحکمة، ص 494)

 امام علی علیه السلام فرمودند:

عقل هر انسانى پیشواى فکر و اندیشه اوست; و فکر پیشواى قلب و درون او خواهد بود; و قلب پیشواى حوّاس پنج گانه مى باشد، و حوّاس پیشواى تمامى اعضاء و جوارح است.

امام على علیه السلام:

مَن قَبِلَ النَّصیحَةَ سَلِمَ مِنَ الفَضیحَةِ؛

هر کس نصیحت را بپذیرد، از رسوایى به سلامت مى ماند.

امام علی علیه السلام:

اِضاعَةُ الْفُرْصَةِ غُصَّةٌ

تباه نمودن فرصت اندوه است.

 امام علی علیه‏ السلام :

مَن حاسَبَ نَفسَهُ سَعِدَ؛

هرکه نفس خود را محاسبه کند، خوشبخت شود.

(غرر الحکم، ح 7887 - منتخب میزان الحکمة، ص 272)

امام على علیه السلام :

اَللِّسانُ سَبُعٌ إِن خُلِّىَ عَنهُ عَقَرَ؛
زبان، درنده اى است که اگر رها شود، گاز مى گیرد.

نهج البلاغه، حکمت 60

امام على علیه السلام :

اَلسامِعُ لِلغیبَةِ کَالمُغتابِ؛

شنونده غیبت، مانند غیبت کننده است.

(غررالحکم، ج1، ص 307، ح1171)

امام على علیه السلام :

لا تَخُن مَنِ ائتَمَنَکَ وَإِن خانَکَ وَلاتُذِع سِرَّهُ وَإِن أَذاعَ سِرَّکَ؛

به کسى که تو را امین قرار داده است خیانت مکن هر چند او به تو خیانت کرده باشد و راز او را فاش مساز اگر چه او راز تو را فاش ساخته باشد.

بحارالأنوار، ج77،ص208، ح1

 امام على علیه السلام:

عَوِّد نَفسَکَ الجَمیلَ فَبِاعتیادِکَ إِیّاهُ یَعودُ لَذیذا؛

خودت را به کارهاى زیبا (خدا پسندانه) عادت بده که اگر به آنها عادت کنى برایت لذت بخش مى شوند.

(نهج البلاغه، خطبه 178)

امام على علیه السلام:

حُسنُ الخلاقِ یُدِّرُ الرزاقَ وَیونِسَ الرِّفاقَ؛

خوش اخلاقى روزى ها را زیاد مى کند و میان دوستان انس و الفت پدید مى آورد.

(نهج الفصاحه، ح 781)

امام على علیه السلام :

صِلَةُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدفَعُ النِّقَمَ؛

صله رحم، نعمت‏ها را فراوان مى‏کند و سختى‏ها را از بین مى‏برد.

غررالحکم، ح5836

 امام على علیه السلام:

مَن حَسُنَت خَلیقَتُهُ طابَت عِشرَتُهُ؛

هر کس خوش اخلاق باشد، زندگى اش پاکیزه و گوارا مى گردد.

(نهج البلاغه، خطبه 184)

 پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله :

عَلیٌّ یَعْسوبُ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمالُ یَعْسوبُ الْمُنافِقینَ؛

على پیشواى مؤمنان و ثروت پیشواى منافقان است.

امالى(طوسى) ص 355

پیامبر صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله:

آسایش و راحتى، کامیابى و رستگارى و پیروزى، برکت و گذشت و تندرستى و عافیت، بشارت و خرّمى و رضایتمندى، قرب و خویشاوندى، یارى و پیروزى و توانمندى، شادى و محبّت، از سوى خداى متعال، بر کسى باد که على بن ابى طالب را دوست بدارد، ولایت او را بپذیرد، به او اقتدا کند، به برترى او اقرار نماید، و امامانِ پس از او را به ولایت بپذیرد. بر من است که آنان را در شفاعتم وارد کنم. بر پروردگار من است که خواسته مرا درباره آنان اجابت کند. آنان پیروان من هستند و هر که از من پیروى کند، از من است.

بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 27، ص 92

امام على علیه السلام :

لا تَـکُن مِمَّن یَرجُو الآخِرَةَ بِغَیرِ العَمَلِ... یَنهى وَ لا یَنتَهى وَ یَامُرُ بِما لا یَاتى... ؛

از کسانى مباش که بى‏ عمل، به آخرت امید دارند... از گناه باز مى ‏دارند، اما خود باز نمى ایستند، به کارهایى فرمان مى ‏دهند که خود انجام نمى‏ دهند.

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص497 و 498 ، حکمت 15050

امام على علیه ‏السلام :

أَفضَلُ النّاسِ عَقلاً أَحسَنُهُم تَقدیرا لِمَعاشِهِ و َأَشَدُّهُمُ اهتِماما بِإِصلاحِ مَعادِهِ؛

عاقل‏ترین مردم کسى است که در امور زندگیش بهتر برنامه ‏ریزى کند و در اصلاح آخرتش بیشتر همّت نماید.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص52

امام على علیه السلام:

امام على علیه‏السلام :

 عَوِّدْ اُذُنـَکَ حُسْنَ الاِسْتِماعِ وَ لا تُصغِ اِلى ما لا یَزیدُ فى صَلاحِکَ استِماعُهُ فَاِنَّ ذلِکَ یُصدِئُ الْقُلوبَ وَ یوجِبُ الْمَذامَّ؛

گوش خود را به شنیدن خوبى‏ ها عادت بده و به آنچه که به صلاح و درستى تو نمى‏ افزاید گوش مسپار، زیرا این کار، دل‏ها را زنگار مى‏ زند و موجب سرزنش مى‏ شود.

(غررالحکم، ص215)

امام على علیه السلام :

کفى بالأجلِ حارِسا .
 نگهبانى اجل، کافى است.

نهج البلاغه (صبحی صالح) ص529 ، ح306

امام على علیه السلام :

مَن أَتى غَنیّا فَتَواضَعَ لَهُ لِغِناهُ ذَهَبَ ثُلُثا دینِهِ؛
هر کس در مقابل ثروتمند به خاطر ثروتش تواضع کند دو سوم دینش از بین برود.

نهج البلاغه، حکمت 228

امام على علیه السلام :

إنّکَ إن صَبَرتَ جَرَت عَلَیکَ المَقادیرُ و أنتَ مَأجُورٌ ، و إن جَزِعتَ جَرَت عَلَیکَ المَقادیرُ و أنتَ مَأزورٌ؛

اگر صبر کنى مقدرات الهى بر تو جارى مى شود و اجر خواهى بُرد و اگر بیتابى کنى باز هم مقدرات خداوند بر تو جارى مى شود و گناهکار خواهى بود.

جامع الأخبار، ص316، ح882

 امام على علیه السلام :

إِنَّ العَبدَ لَیَحرُمُ نَفسَهُ الرِّزقَ الحَلالَ بِتَرکِ الصَّبرِ، و َلا یُزادُ عَلى ما قُدِّرَ لَهُ؛

بنده به سبب بى صبرى، خودش را از روزى حلال محروم مى کند و بیشتر از روزى مقدّر هم نصیبش نمى شود.

شرح نهج البلاغه، ج3، ص160

امام على علیه السلام :

اَلحِلمُ حِجابٌ مِنَ الافاتِ؛

 بردبارى، مانعى در برابر آفت هاست.

غررالحکم، ح720

امام على علیه السلام :

أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ و َالحِلمُ و َلینُ الجانِبِ؛
شریف ترین اخلاق، تواضع، بردبارى و نرم خویى است.

غررالحکم، ج2، ص442، ح3223

امام على علیه السلام :

مَن غاظَکَ بِقُبحِ السَّفَهِ عَلَیکَ، فَغِظهُ بِحُسنِ الحِلمِ عَنهُ؛

هر کس با زشتىِ سبکسرى تو را خشمگین کرد تو با زیبایى بردبارى او را به خشم آور.

غررالحکم، ج5، ص333، ح8620

امام على علیه السلام :

اَلحِلمُ یُطفى نارَ الغَضَبِ و َالحِدَّةُ تُؤَجِّجُ إِحراقَهُ؛

بردبارى آتش خشم را فرو مى نشاند و تندى آن را شعله ورتر مى کند.

غررالحکم، ج2، ص123، ح20632

امام على علیه السلام :

إِذا تَفَقَّهَ الرَّفیعُ تَواضَعَ؛

انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانایى رسد، متواضع مى شود.

غررالحکم، ج3، ص133، ح4048

 امام على علیه السلام:

ما جَفَّتِ الدُّموعُ إلاّ لقَسوةِ القلوبِ ، و ما قَسَتِ القلوبُ إلاّ لِکَثْرةِ الذُّنوبِ؛

چشمها نخشکید مگر بر اثر سخت دلى و دلها سخت نشد مگر به سبب گناه زیاد.

(بحار الأنوار، ج 73، ص 354، ح 60 - منتخب میزان الحکمة، ص 78)

امام على علیه ‏السلام :

اِنَّکَ مُقَوَّمٌ بِاَدَبِکَ فَزَیِّنهُ بِالحِلمِ؛

تو با ادبت ارزش‏گذارى مى‏شوى، پس آن را با بردبارى زینت بخش.

مشکاة الأنوار، ص 239، ح 689

امام على علیه السلام:

بُکاءُ العُیونِ وخَشْیَةُ القلوبِ مِن رَحْمَةِ اللّه تعالى ذِکرُهُ ، فإذا وَجَدتُموها فاغتَنِموا الدُّعاءَ؛

گریه چشمها و ترس دلها نشانه رحمت خداى بلندنام است . هرگاه این دو را در خود یافتید دعا کردن را غنیمت شمرید .

(مکارم الأخلاق،ج 2، ص 96، ح 10 - منتخب میزان الحکمة، ص78)

امام على علیه السلام:

البُکاءُ مِن خَشیَةِ اللّه مِفتاحُ الرَّحمةِ؛ گریستن از ترس خدا کلید رحمت است.

(غرر الحکم،ح 2051 - منتخب میزان الحکمة، ص78)

امام على علیه السلام :

اَلذِّکرُ یونِسُ اللُّبَّ وَ یُنیرُ القَلبَ و َیَستَنزِلُ الرَّحمَةَ؛

یاد خدا عقل را آرامش مى دهد، دل را روشن مى کند و رحمت او را فرود مى آورد.

غررالحکم، ج2، ص66، ح1858

امام على علیه السلام :

سَل عَنِ الرَّفیقِ قَبلَ الطَّریقِ، وَ عَنِ الجارِ قَبلَ الدّارِ؛

قبل از مسافرت ببین همسفرت کیست و پیش از خرید خانه ببین همسایه ات کیست.

کافی(ط-الاسلامیه) ج8 ، ص24 - نهج البلاغه ص405 ، نامه 31

امام على علیه السلام :

وَالجِوارُ أَربَعونَ دارا مِن أَربَعَةِ جَوانِبِها؛تا چهل خانه از چهار طرف همسایه به شمار مى آیند.

خصال ج2 ، ص 544

امام علی علیه السلام :

إنَّ الْعَبدَ إذا أرادَ أن یَقرَأَ أو یَعمَلَ عَمَلاً و یَقولُ... بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ فَإنَّهُ یُبارَکُ لَهُ فیهِ؛

هر بنده ‏اى بخواهد چیزى بخواند یا کارى انجام دهد و بسم اللّه‏ الرحمن الرحیم بگوید، در کارش برکت داده مى ‏شود.

تفسیر الإمام العسکرى علیه‏ السلام  ص 25

 امام على علیه السلام:

اِذا ظَهَرَتِ الجِنایاتُ ارتَفَعَتِ البَرَکاتُ؛هرگاه گناهان آشکار شوند، برکت‏ها از میان مى ‏رود.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 458 ، ح 10465

امام على علیه السلام:

عِندَ فَسادِ النِّیَّةِ تَرتَفِعُ البَرَکَةُ: هرگاه نیّت‏ها فاسد باشد، برکت از میان مى ‏رود.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 92 ، ح 1610

امام على علیه السلام:

اَلبَرَکَةُ فى مالِ مَن آتَى الزَّکاةَ وَ واسَى المُؤمِنینَ وَ وَصَلَ الاقرَبینَ؛
 برکت در مال کسى است که زکات بپردازد، به مؤمنان مدد و یارى رساند و به خویشاوندان کمک نماید.

تحف العقول ص 172

امام على علیه السلام :

مِن کَفّاراتِ الذُّنوبِ العِظامِ: اِغاثَةُ المَلهوفِ وَ التَّنفیسُ عَنِ المَکروبِ؛

یارى رساندن به ستمدیده فریاد خواه و شاد کردن غمناک، از کفّاره ‏هاى گناهان بزرگ است.

نهج البلاغه (صبحی صالح) ص 472 ، ح 24

امام على علیه السلام :

اَلحَیاءُ مِنَ اللّه‏ِ یَمحو کَثیرا مِنَ الخَطایا؛
حیا از خدا بسیارى از گناهان را پاک مى‏ کند.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 257 ، ح 5455

امام على علیه السلام :

شُکرُکَ لِلسّاخِطِ عَلَیکَ یوجِبُ لَکَ مِنهُ صَلاحا و َتَعَطُّفا؛

 سپاسگزاریت از کسى که از تو ناخشنود است، سبب رفع ناراحتى و مهربانى او نسبت به تو مى شود.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص280 ، ح6198

امام على علیه السلام :

شُکرُکَ لِلرّاضى عَنکَ یَزیدُهُ رِضا وَ وَفاءً،

 سپاسگزارى تو از کسى که از تو راضى است، موجب رضایت و وفادارى بیشتر او مى شود.

 شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحکم و درر الکلم ج‏4، ص 161 ، ح5668

امام على علیه السلام :

اِقصِر هِمَّتَکَ عَلى ما یَلزَمُکَ و َلا تَخُض فیما لا یَعنیکَ؛

همّت خود را صرف چیزهایى کن که به آن نیاز دارى و آنچه را به کار تو نمى آید پى گیرى مکن.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص477 ، ح10936

امام على علیه السلام :

مِن شَرَفِ الهِمَّةِ لُزومِ القِناعَةِ؛پایبندى به قناعت، از والایى همّت است.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص391 ، ح8999

امام على علیه السلام :

أَشرَفُ الهِمَمِ رِعایَةُ الذِّمامِ؛

شریف ترین همّت ها رعایت حرمت ها (حق-آبرو-عهد و پیمان)ست.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص252 ، ح5274

امام على علیه السلام :

 دَارِ النَّاسَ تَأْمَنْ غَوَائِلَهُمْ وَ تَسْلَمْ مِنْ مَکَایِدِهِم‏

با مردم مدارا کن، تا از گزندهایشان در امان باشى و از نیرنگهایشان سالم بمانى.

تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ص445 ، ح10179

امام على علیه السلام :

اَلطّاعَةُ هِمَّةُ الاکیاسِ؛فرمانبرى از خداوند همّت زیرکان است.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص181 ، ح3384

امام على علیه السلام :

لَیسَ الحَکیمُ مَن لَم یُدارِ مَن لا یَجِدُ بُدّا مِن مُداراتِهِ؛

حکیم نیست آن کس که مدارا نکند با کسى که چاره اى جز مدارا کردن با او نیست.

تحف العقول ص218 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج75، ص57، ح121

امام على علیه ‏السلام:

اِنَّ لِلّدارِ شَرَفا وَ شَرَفُهَا السّاحَةُ الواسِعَةُ وَ الخُلَطاءُ الصّالِحونَ وَ اِنَّ لَها بَرَکَةً وَ بَرَکَتُها جَودَةُ مَوضِعِها وَسَعَةُ ساحَتِها وَ حُسنُ جِوارِ جیرانِها؛

خانه را شرافتى است. شرافت خانه به وسعت حیاط (قسمت جلوى خانه) و هم‏نشینان خوب است. و خانه را برکتى است، برکت خانه جایگاه خوب آن، وسعت محوطه آن و همسایگان خوب آن است.

مکارم الاخلاق، ص 125 و 126

امام على علیه السلام :

ثَلاثٌ لایُستَحیى مِنهُنَّ: خِدمَةُ الرَّجُلِ ضَیفَهُ وَ قیامُهُ عَن مَجلِسِهِ لأَبیهِ وَ مُعَلِّمِهِ و َطَلَبُ الحَقِّ وَإن قَلّ؛
از سه کار حیا نباید کرد: خدمت به میهمان، از جا برخاستن در برابر پدر و آموزگار خویش و طلب حق گرچه اندک باشد.

شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم و دررالحکم  ج3، ص338، ح4666

امام على علیه السلام :

أَبلَغُ ماتَستَدِرُّ بِهِ الرَّحمَةَ أَن تُضمِرَ لِجَمیعِ النّاسِ الرَّحمَةَ؛
مؤثّرترین وسیله جلب رحمت خدا این است که خیرخواه همه مردم باشى.

التوحید، ص 127